VERGİLİ BİRLEŞME: Yeni Kuruluş Yöntemiyle Birleşme

Kurumlar Vergisi Kanunun 18’inci maddesinin birinci fıkrasında “bir veya birkaç kurumun diğer bir kurumlar bileşmesi, birleşme nedeniyle infisah eden kurumlar bakımından tasfiye hükmündedir.” Denilerek aslında birleşmenin bir tanımı yapılmamış olup, tasfiye hükümlerine göre vergileneceği belirtilmiştir. 

Tasfiye hükümlerine tabi olan “yeni kuruluş yöntemiyle birleşme (vergili birleşme)” yöntemi bu nedenle bir çok bakımdan vergiye tabi olacaktır. 

1.A Kurumlar Vergisi 

Vergili birleşme tasfiye hükümlerine tabi olsa da tasfiye karı yerine, birleşme karı vergiye matrah olacaktır. Dolayısıyla, birleşme tarihine kadar, birleşen kurumda ortaya çıkan faaliyet kârları ile birlikte değer artışlarının da vergilendirilmesi gerekecektir. Birleşme kârının hesaplanması sırasında, birleşen kurumların ortaklarına birleşilen kurum tarafından verilen değerlerin, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümlerine göre belirlenmesi gerekeceği tabiidir. 

1.A.1 Birleşme Karı 

Birleşmenin gerçekleştiği anda esas alınan kayıtlı cari defter değeri ile birleşme kararının genel kurul tarafından onaylandığı andaki servet değeri arasındaki olumlu fark olacaktır. Birleşme kârının hesaplanması sırasında, birleşen kurumların ortaklarına birleşilen kurum tarafından verilen değerlerin, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümlerine göre belirlenmesi gerektiği tabiidir. 

Birleşme kârı özetle su üç kaynaktan elde edilen kârlardan oluşur: 

• Birleşen şirketin, tüzel kişiliğinin sona ereceği tarihe kadar devam eden ticari faaliyeti nedeniyle doğacak olan kâr, 
• Birleşen şirketin aktif kıymetlerine (emtia, gayrimenkul, demirbaş vb.) biçilen yeni değerler nedeniyle oluşacak kâr, 
• Birleşen kurum kayıtlarında gözükmese dahi birleşen kurum şerefiyesinin realize edilmesinden doğacak kârdan, meydana gelecektir. 

1.A.2 Değerleme 

Sona eren şirketin aktif ve pasif bilanço değerlerinin bir bütün halinde rayiç değerleriyle devalan şirketin bilançosuna geçirilmesi gerekir. 

1.A.3 Beyan 

Hesap dönemi başından birleşmenin tescil edildiği tarihe kadar geçen döneme ilişkin olarak hazırlanacak kıst dönem beyannamesi birleşme kararının tescil ve ilan edildiği ayı takip eden dördüncü ayın yirmi beşinci günü akşamına kadar verilmesi gerekir. Ancak birleşmenin tamamlanmasının bu süreden önce gerçekleşmesi halinde kıst döneme ait beyannamenin birleşme beyannamesi verme süresi içinde birleşme beyannamesi ile birlikte birleşilen kurum tarafından verilmesi gerekir. 

Birleşme dönemine ilişkin birleşme sonucunu (kârını) içeren beyanname birleşmenin gerçekleştiği yani birleşme kararının ticaret siciline tescil edildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde kurumun bağlı olduğu vergi dairesine verilir. 

1.B Katma Değer Vergisi 

Devir sayılmayan Yeni Kuruluş yöntemiyle yapılan birleşmelerde, birleşme tüzel kişiliği sona erecek kurumun/kurumların, devrettiği mal varlığı ile ilgili olarak KDV hesaplaması ve bunu beyan etmesi gerekmektedir. 

1.C Damga Vergisi 

Kurumlar Vergisi Kanuna göre yapılan birleşme nedeniyle düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna edilmiştir. 

1.D Harçlar 

Kurumlar Vergisi Kanuna göre yapılan birleşme işlemleri Harçlar Kanunu kapsamında harca tabi tutulmayacaktır. 

1.E BSMV 

Kurumlar Vergisi Kanuna göre yapılan birleşme işlemlerinden doğan kazançlar banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır. 

1.F Geçmiş Yıl Zararları 

Birleşen kurumlar mali bilançolarına göre oluşan zararlarını kendi karlarından mahsup edebileceklerdir. Birleşen şirket zararları en son birleşme karından mahsup edilebilir olup, kalan zararların birleşilen şirket bünyesinde mahsup edilmesi mümkün değildir.